Wandelen en/of weidenvogels

Door Bouke Ottow, weidevogelbeheer vrijwilliger BoerBert, 17 april 2023

Ik hou van wandelen. En ik vind het heerlijk dat er rondom Woerden zoveel mooie wandelpaden zijn. Van die wandelpaden gaan er drie klompenpaden en nog eens zoveel andere paden over het land van BoerBert. De meeste van die paden komen ook langs de plasdrassen en aangrenzende weilanden waar in het voorjaar de weidevogels broeden.

En ja, helaas gaan broedende weidevogels en wandelaars (zeker met honden) niet samen en zijn die wandelpaden in het broedseizoen, van 1 maart t/m 15 juni, gesloten. Dat vind ik als wandelaar heel jammer. Maar als (weide)vogelliefhebber vind ik het geweldig dat BoerBert allerlei maatregelen neemt om de weidevogels te helpen: naast het aanleggen van plasdrassen ook het uitstellen van het maaien tot na het broedseizoen en het ontwikkelen van kruidenrijk grasland waar de kuikens goed aan hun eten kunnen komen (een gruttokuiken eet duizenden insecten per dag!). En een succesvol broedseizoen draagt natuurlijk ook bij aan de vreugde van vogel liefhebbende wandelaars na het broedseizoen.

Twee jaar geleden ben ik begonnen met het tellen van de weidevogels op en rond de plasdrassen van BoerBert. Meteen in het eerste weekend van maart was het raak. Henric had al verteld dat de grutto’s er waren; hij had ze gehoord. Maar terwijl ik naar het plasdras liep zag ik ze niet. En toen ineens… daar stonden ze, vers uit Afrika, meer dan 300 grutto’s midden in het plasdras. Bij te komen van de reis, te poetsen, te eten en gewoon te rusten in de veiligheid van de plas. Prachtig! Zoveel grutto’s had ik (buiten de Waddeneilanden) nog nooit gezien.

In de weken na aankomst, nadat ze wat uitgerust en opgevet waren, verspreidden ze zich over de verschillende broedplekken dicht bij het plasdras en verder weg.Het jaar daarop (2022) was het weer raak. Weer in het eerste weekend van maart: 300 grutto’s in het plasdras.

Maar dit jaar was het anders. Het eerste weekend van maart: geen grutto’s, tweede weekend: 1 of 2. Pas in het derde weekend, toen de straffe noordenwind was gedraaid, waren de grutto’s vanuit hun tussenstops in Spanje en Frankrijk naar Nederland gekomen en zag ik er een kleine 100 in het plasdras.

Daarna hebben ze zich heel snel verspreid over de weilanden. Terwijl ik elke keer op ongeveer hetzelfde tijdstip tel (1-2 uur voor zonsondergang) tel, tel ik er dit jaar juist meer in de weilanden naast het plasdras. Afgelopen weekend telde ik in het plasdras slechts 3 grutto’s, 2 kieviten, 1 tureluur, 1 wulp en veel eenden (8 slobeenden en 14 wintertalingen) en in de weilanden er omheen 22 grutto’s, 14 kieviten, 8 tureluurs, 4 scholeksters en 2 wulpen.

En dat klopt ook wel: het broeden doen ze vooral in de (ongestoorde) weilanden, terwijl ze wel regelmatig terugkomen in het plasdras, voor het poetsen en de veiligheid en straks ook weer met de kuikens om gemakkelijk voedsel te zoeken.

Het broeden en grootbrengen van kuikens is, vanwege allerlei rovers (o.a. poezen) en gebrek aan geschikte broedgebieden een enorme opgave voor de weidevogels en is dat in de afgelopen decennia steeds meer geworden. Met grote gevolgen. Waren er in 1970 nog 120.000 broedparen van de grutto, 50 jaar later zijn dat er nog maar 30.000. En dan te bedenken dat 80% van de Europese grutto populatie in Nederland broedt! Om die dalende trend om te buigen worden sinds een aantal jaren dus beheermaatregelen gestimuleerd. En BoerBert doet daar graag aan mee.

De plasdrassen blijken in een enorme behoefte van de weidevogels te voorzien. En het is mooi dat we zo als boeren, vrijwilligers en bewoners van het mooie groene hart bijdragen aan het broedsucces van deze prachtige medebewoners!  Daar lopen we gedurende een paar maanden van het jaar graag een eindje voor om.